Σφραγίδες

Γιὰ τὴν τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας οἱ πιστοὶ προσφέρουμε στὸν Θεὸ ἄρτο (ψωμὶ) ποὺ λέγεται πρόσφορο (ἀπὸ τὴν προσφορά) καὶ οἶνο (κρασί). Τὰ προϊόντα αὐτὰ φαίνονται ἀσήμαντα. Ὅμως ἀποτελοῦν τὰ γεννήματα τῶν κόπων τοῦ ἀνθρώπου καὶ συμβολίζουν τὴ ζωή μας, ποὺ προσφέρουμε στὸν Θεό, ὡς δῶρο εὐχαριστίας.

Γιὰ νὰ τὸ καταλάβουμε αὐτό, ἂς σκεφθοῦμε πῶς φτιάχνεται τὸ ψωμὶ καὶ τὸ κρασί. Γιὰ τὸ πρῶτο ἀναμειγνύουμε ἀλεύρι, νερό, ἁλάτι καὶ “ζύμη” (μαγιὰ ἢ προζύμι). Ἡ ζύμη προκαλεῖ τὴ “ζύμωση”, μία χημικὴ διεργασία ποὺ κάνει τὸ ζυμάρι νὰ φουσκώνει. Καὶ τὸ δεύτερο παρασκευάζεται μὲ παρόμοιο τρόπο. Ὁ μοῦστος τοῦ σταφυλιοῦ μετατρέπεται μὲ τὴν ἀλκοολικὴ ζύμωση σὲ κρασί.

Αὐτὰ τὰ δύο προϊόντα ἀνέκαθεν ἀποτελοῦσαν βασικὰ στοιχεῖα τῆς διατροφῆς τοῦ ἀνθρώπου. Ὅταν λαμβάνουμε ὡς τροφὴ τὸ ψωμὶ καὶ τὸ κρασί, ἀπορροφῶνται ἀπὸ τὰ ὄργανα τοῦ σώματος καὶ μεταβάλλονται σὲ αἷμα καὶ σάρκα. Χωρὶς τὴν τροφὴ δὲν μποροῦμε νὰ ζήσουμε. Γι’ αὐτὸ τὸν λόγο τὸ ψωμὶ καὶ τὸ κρασὶ χρησιμοποιοῦνται ὡς σύμβολα τῆς προσφορᾶς μας στὸν Θεό, γιατί προσφέροντάς τα, εἶναι σὰν νὰ προσφέρουμε σ’ Αὐτὸν τὴ ζωή μας.

Μέσα στὴ Θεία Λειτουργία τὰ ἁπλὰ αὐτὰ εἴδη τῆς διατροφῆς μας, μὲ τὴν παρουσία τῆς χάρης τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, μεταβάλλονται σὲ Σῶμα καὶ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ. Καὶ ὅταν κοινωνοῦμε λαμβάνουμε μέσα μας τὸν ἴδιο τὸ Χριστό, τὴν οὐράνια τροφή, ποὺ χαρίζει τὴν Αἰώνια Ζωή.

Τὸ πρόσφορο ἔχει σχῆμα στρογγυλὸ καὶ φέρνει στὸ κέντρο κυκλικὴ σφραγίδα μὲ σχῆμα σταυροῦ. Στὸ κέντρο του βρίσκεται ἕνα τετράγωνο ποὺ γράφει «ΙΣ ΧΣ ΝΙΚΑ» (Ἰησοῦς Χριστὸς νικᾷ).

Ὀνομάζεται “ἀμνός” (πρόβατο) καὶ τὸ ἀποχωρίζει ὁ ἱερέας σὲ σχῆμα κύβου ἀπὸ τὸ πρόσφορο, κατὰ τὴν “Προσκομιδὴ” (δηλαδὴ τὴν προετοιμασία τῶν τιμίων δώρων γιὰ τὴν τέλεση τῆς Θ. Λειτουργίας). Τὸ τοποθετεῖ πάνω στὸ ἅγιο Δισκάριο καὶ αὐτὸ τὸ κομμάτι τοῦ ψωμιοῦ θὰ γίνει τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ μέσα στὴ Θ. Λειτουργία.

Ἀριστερὰ βρίσκεται ἕνα τριγωνικὸ κομμάτι μέσα στὸ ὁποῖο διακρίνονται τὰ γράμματα Μ, Θ (Μήτηρ Θεοῦ) καὶ συμβολίζει τὴν Παναγία. Δεξιὰ βρίσκεται ἕνα τετράγωνο κομμάτι ποὺ περικλείει 9 τρίγωνα. Αὐτὰ συμβολίζουν τὶς 9 τάξεις τῶν Ἀγγέλων καὶ τῶν Ἁγίων. Καὶ τὰ δυὸ αὐτὰ κομμάτια τὰ ἀποχωρίζει ὁ ἱερέας ἀπὸ τὸ πρόσφορο κατὰ τὴν Προσκομιδὴ καὶ τὰ τοποθετεῖ μὲ ἀντίστοιχο τρόπο πάνω στὸ ἅγιο Δισκάριο. Τὸ ὑπόλοιπο πρόσφορο κόβεται σὲ μικρὰ κομμάτια καὶ διανέμεται ὡς “ἀντίδωρο” στοὺς πιστοὺς στὸ τέλος τῆς Θ. Λειτουργίας. Μὲ τὴν προσφορὰ τοῦ Ἄρτου στὴ Θ. Λειτουργία συμμετέχουμε κι ἐμεῖς οὐσιαστικὰ σ’ αὐτήν. Ἀξιωνόμαστε ἀπὸ τοὺς κόπους τῶν χεριῶν μας νὰ γίνει ὁ ἴδιος ὁ Χριστός.

Εἶναι παλιὰ παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας τὸ πρόσφορο νὰ ζυμώνεται στὸ σπίτι. Ὄχι μαζὶ μὲ τὸ συνηθισμένο ψωμὶ ἀλλὰ χωριστά. Μὲ ἰδιαίτερη φροντίδα καὶ προσευχή. Μόνον ἔτσι ἡ προσφορά μας εἶναι ἀποτέλεσμα καὶ τοῦ προσωπικοῦ μας κόπου. Μόνον ἔτσι αὐτὸ τὸ μικρὸ ὑλικὸ δῶρο γίνεται ἔκφραση τῆς ἀγάπης μας πρὸς τὸν Θεό.

Γιὰ νὰ προσφέρουμε τὰ δῶρα μας στὸν Θεὸ καὶ νὰ γίνουν ἀποδεκτὰ ἀπὸ Αὐτόν, χρειάζονται κάποιες προϋποθέσεις. Ἂς μὴν ξεχνᾶμε ποτὲ ὅτι πρὶν ἀπὸ κάθε ὑλικὸ δῶρο μας πρὸς τὴν Ἐκκλησία, ὁ Χριστὸς ζητάει τὴν εἰλικρινῆ μετάνοιά μας. Ζητάει προσφορὰ τῆς καρδιᾶς. Ζητάει καθαρὴ καρδιά, γεμάτη ἀγάπη καὶ καλοσύνη πρὸς ὅλους. Ἀκόμα καὶ τοὺς ἐχθρούς μας. Γι’ αὐτὸ ὁ ἴδιος εἶπε: «Ὅταν προσφέρεις τὸ δῶρο σου στὸ Ναό, κι ἐκεῖ θυμηθεῖς ὅτι ὁ ἀδελφός σου ἔχει κάτι ἐναντίον σου, γύρισε ἀμέσως πίσω. Πήγαινε πρῶτα νὰ συμφιλιωθεῖς μὲ τὸν ἀδελφό σου καὶ ὕστερα ἔλα νὰ προσφέρεις τὸ δῶρο σου» (Ματθ. 5:23-24).